Badanie ACTH – ile kosztuje, jak wygląda?

Badania 20 lipca, 2023

Badanie stężenia ACTH, czyli hormonu adrenokortykotropowego, jest jednym z kluczowych badań diagnostycznych, które pomagają lekarzom w wykrywaniu różnych chorób endokrynologicznych.

Przyjrzyjmy się bliżej temu badaniu i jego znaczeniu. Sprawdźmy ceny i dowiedzmy się w jakich sytuacjach powinniśmy je wykonać.

Na skróty:

Czym jest badanie ACTH?

ACTH, czyli hormon adrenokortykotropowy, jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową. Jego główną funkcją jest stymulacja kory nadnerczy do produkcji i uwalniania kortyzolu, który pomaga organizmowi reagować na stres i reguluje wiele funkcji, takich jak:

ciśnienie krwi,
poziom glukozy we krwi,
funkcje układu odpornościowego.

Badanie stężenia ACTH to test, który mierzy ilość hormonu ACTH we krwi. Jego celem jest ocena funkcjonowania nadnerczy i przysadki mózgowej, jak również diagnozowanie różnych zaburzeń, które mogą powodować zmienność poziomu ACTH.

Poziom ACTH może być zbyt wysoki lub zbyt niski, co może świadczyć o różnych problemach zdrowotnych.

Przy jakich dolegliosciach warto wykonac badanie ACTH?

Badanie stężenia ACTH jest zazwyczaj zlecone, gdy lekarz podejrzewa, że pacjent ma zaburzenia funkcji nadnerczy lub przysadki mózgowej.

Test ten może być wykorzystany do diagnozowania wielu różnych stanów, takich jak:

zespół Cushinga,
choroba Addisona,
niedocznność kory nadnerczy,
zespół nadnerczowo-płciowy.

Objawy, które mogą wskazywać na konieczność przeprowadzenia badania stężenia ACTH, obejmują:

zmęczenie, osłabienie,
utratę masy ciała,
nadmierne pragnienie,
częste oddawanie moczu,
ból mięśni i stawów,
depresję, rozdrażnienie,
nudności i wymioty,
a także ciemne plamy na skórze.

O jakich stanach chorobowych może świadczyć nieprawidłowy wynik badania ACTH?

Nieprawidłowy wynik badania ACTH może świadczyć o szeregu stanów chorobowych. Wyższe niż normalne poziomy ACTH mogą wskazywać na choroby takie jak choroba Addisona, choroba Cushinga, zespół Cushinga, czy też różne rodzaje nowotworów nadnerczy lub przysadki mózgowej. Z kolei niski poziom ACTH może świadczyć o niedoczności przysadki mózgowej lub nadnerczy.

Co oznacza obniżone, a co podwyższone stężenie ACTH?

Obniżone stężenie ACTH może świadczyć o następujących stanach:

Niedoczność przysadki (zespół Sheehana)
Zespół Cushinga spowodowany nadmiernym stężeniem kortyzolu
Przewlekłe przyjmowanie leków sterydowych

Podwyższone stężenie ACTH może wskazywać na:

Chorobę Addisona
Zespół Cushinga spowodowany nadmiernym stężeniem ACTH
Guzy przysadki (adenoma)

W jaki sposób wygląda badanie ACTH i czy jest niebezpieczne?

Badanie ACTH polega na pobraniu próbki krwi z żyły. Próbka krwi jest zwykle pobierana z żyły na przedramieniu. Badanie jest bezpieczne i mało inwazyjne, chociaż u niektórych osób może powodować lekki dyskomfort. Hormon ACTH jest nietrwały, więc po pobraniu próbki, jest ona natychmiast transportowana do laboratorium na lodzie i analizowana. Próbka musi pozostać zamrożona do momentu przeprowadzenia badania.

Przygotowanie do badania ACTH obejmuje kilka kroków. Badanie powinno być wykonane na czczo i najlepiej rano, kiedy poziom ACTH jest najwyższy. Pacjenci powinni unikać stresu, ćwiczeń i jedzenia na kilka godzin przed badaniem, ponieważ te czynniki mogą wpływać na poziom ACTH.

Jak interpretować wyniki badania ACTH?

Interpretacja wyników badania ACTH zależy od konkretnych wartości, które są mierzone. Normalny zakres wyników dla ACTH wynosi od 10 do 50 pg/mL, ale może się różnić w zależności od laboratorium. Warto pamiętać, że wyniki mogą być różne dla różnych osób, a to co jest normalne dla jednej osoby, może nie być normalne dla innej.

Lekarz interpretuje wyniki w kontekście objawów pacjenta, historii medycznej i innych badań. Może być konieczne przeprowadzenie dodatkowych testów diagnostycznych, w zależności od wyników testu ACTH.