Badanie kortyzolu – czym jest, ile kosztuje?

Kiedy słyszymy o „hormonie stresu”, zazwyczaj myślimy o kortyzolu. Ten niezwykle ważny hormon odgrywa kluczowe role w naszym organizmie i może mówić wiele o naszym zdrowiu.

W tym artykule dowiesz się więcej o kortyzolu, jego funkcjach, jak przebiega badanie kortyzolu i jak interpretować jego wyniki. Poznasz też cenę tego badania w najpopularniejszych laboratoriach.

Co to jest kortyzol i jaką funkcję pełni?

Kortyz został nazwany „hormonem stresu”, ponieważ jego poziom we krwi wzrasta w czasie wzmożonego napięcia emocjonalnego. Jest to jednak uproszczenie, które nie oddaje pełnej roli kortyzolu w naszym organizmie.

Kortyzol jest hormonem steroidowym, który jest wytwarzany przez korę nadnerczy. Wchodzi w skład kluczowych procesów metabolicznych i hormonalnych w naszym organizmie. Główną funkcją kortyzolu jest zwiększenie dostarczania energii do naszych mięśni w czasie stresu poprzez zwiększenie stężenia glukozy we krwi.

Jednak kortyzol odgrywa także wiele innych ważnych ról. Reguluje on ciśnienie krwi i wpływa na procesy metaboliczne. Oddziałuje również działanie układu odpornościowego, reguluje procesy zapalne i ma wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego.

W jakiej sytuacji warto wykonać badanie kortyzolu?

Badanie kortyzolu jest zazwyczaj zalecane w następujących sytuacjach:

Sytuacja	Opis
Podejrzenie chronicznego stresu	Długotrwały stres lub silne emocje mogą prowadzić do zauważalnych zmian w organizmie, takich jak zmęczenie, problemy ze snem, zmiany w apetycie czy ciągły niepokój.
Podejrzenie nadmiernej reakcji na stres	Jeżeli obawiasz się, że twój organizm jest nadmiernie napięty i może nie radzić sobie ze stresem, badanie kortyzolu może dostarczyć odpowiedzi.
Podejrzenie dysfunkcji kory nadnerczy	W przypadku objawów sugerujących zaburzenia w funkcjonowaniu kory nadnerczy, takie jak choroba Addisona lub zespół Cushinga, badanie kortyzolu jest często elementem diagnostycznym.
Przyjmowanie leków wpływających na kortyzol	Jeśli pacjent przyjmuje leki, które mogą wpływać na poziom kortyzolu, takie jak kortykosteroidy, lekarz może zalecić regularne badania w celu monitorowania poziomu kortyzolu.

W każdym z tych przypadków to lekarz decyduje o konieczności badania na podstawie oceny stanu zdrowia pacjenta, jego historii medycznej oraz objawów, które pacjent prezentuje. W razie wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem endokrynologiem.

O jakich stanach chorobowych może świadczyć podwyższenie i obniżenie kortyzolu w badaniach?

Podwyższony poziom kortyzolu we krwi może świadczyć o wielu stanach chorobowych. Może to być na przykład wynik długotrwałego stresu, przewlekłych chorób czy problemów z funkcjonowaniem nadnerczy. Może to być również wynik niewłaściwej diety, nadużywania alkoholu czy długotrwałego stosowania niektórych leków, takich jak kortykosteroidy.

Obniżony poziom kortyzolu we krwi może natomiast świadczyć o chorobach takich jak choroba Addison’a, która jest bezpośrednio powiązana z niedoborem kortyzolu.

Ważne jest, aby pamięć, że jednorazowe badanie kortyzolu nie daje pełnego obrazu stanu naszego zdrowia. Wskaźniki te mogą ulegać zmianom w ciągu dnia, a wyniki mogą być różne w zależności od samopoczucia, diety, aktywności fizycznej i innych czynników. Dlatego badanie kortyzolu powinno być przeprowadzane w ramach kompleksowej diagnozy stanu zdrowia i interpretowane przez specjalistę.

W jaki sposób wygląda badanie kortyzolu i jak się do niego przygotować?

Badanie kortyzolu polega na pobraniu próbki krwi, która następnie jest analizowana w laboratorium. Próbki krwi są zazwyczaj pobierane z żyły łokciowej, a procedura ta jest podobna do standardowego pobrania krwi.

W przypadku badania kortyzolu, czas pobrania krwi jest ważny, ponieważ poziom kortyzolu w organizmie zmienia się w ciągu dnia. Najwyższy jest zazwyczaj rano tuż po przebudzeniu, a najniższy późnym wieczorem. Dlatego lekarz może zalecić wykonanie testu o określonej porze dnia.

Oto kilka wskazówek, jak przygotować się do badania kortyzolu:

• Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego. Intensywny wysiłek fizyczny może chwilowo zwiększyć poziom kortyzolu.
• Postaraj się zrelaksować. Stres może wpływać na poziom kortyzolu, dlatego ważne jest, aby być zrelaksowanym przed badaniem.
• Skonsultuj się z lekarzem na temat leków. Niektóre leki mogą wpływać na poziom kortyzolu, dlatego ważne jest, aby przed badaniem omówić z lekarzem wszystkie leki, które aktualnie przyjmujesz.
• Postaraj się dobrze spać noc przed badaniem. Niewystarczający sen może wpływać na poziom kortyzolu.

Pamiętaj, że każde badanie ma swoje ograniczenia i czasami może być konieczne przeprowadzenie dodatkowej diagnostyki, aby postawić dokładną diagnozę. Zawsze warto skonsultować wyniki badań z lekarzem.

Jak interpretować wyniki badania kortyzolu

Poziom kortyzolu może się różnić w zależności od pory dnia, dlatego też normy dla tego badania różnią się w zależności od czasu pobrania krwi.

Zazwyczaj rano (od 6 do 8 rano) norma wynosi od około 6 do 23 µg/dl, podczas gdy po południu (od 4 do 8 wieczorem) norma wynosi od około 3 do 16 µg/dl. Wartości te mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium.

Podwyższone poziomy kortyzolu mogą wskazywać na różne stany, w tym na zespół Cushinga, depresję, otyłość, stres czy niedobór witamin. Obniżone stężenie może natomiast sugerować stan Addisona, niewydolność nadnerczy czy pewne rodzaje depresji.

Jednakże jedno badanie kortyzolu zwykle nie jest wystarczające do postawienia konkretnego rozpoznania. Zwykle wymaga ono serii badań, które mogą obejmować powtarzane pomiary kortyzolu, badanie „supresji deksametazonem”, czy badanie ACTH.

Dodatkowo, badanie kortyzolu może być uzupełniane innymi badaniami hormonalnymi oraz obrazowymi, takimi jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa.

Ile kosztuje badanie kortyzolu?

Cena badania kortyzolu może się różnić w zależności od laboratorium. Poniżej znajduje się tabela z przykładowymi cenami w różnych laboratoriach.

Laboratorium	Cena badania kortyzolu
Diagnostyka	40 zł
ALAB	55 zł
Synevo	49 zł

Zawsze warto zasięgnąć informacji bezpośrednio w laboratorium, ponieważ ceny mogą się różnić w zależności od lokalizacji i aktualnych ofert. Niektóre laboratoria oferują również zniżki dla pacjentów, którzy wykonują więcej niż jedno badanie.