Badanie celiakia – objawy, przyczyny, ile kosztuje test?

Badanie na celiakię jest niezbędne dla osób, które podejrzewają u siebie nietolerancję glutenu. Celiakia, znana również jako choroba trzewna, to autoimmunologiczna choroba, która powoduje trwałą nietolerancję glutenu.

Jak wygląda badanie w kierunku tej choroby i ile kosztuje?

Co to jest celiakia?

Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną, która występuje u osób genetycznie predysponowanych. W przypadku kontaktu z glutenem, organizm reaguje w sposób nieprawidłowy, co prowadzi do aktywacji reakcji układu odpornościowego skierowanej przeciwko własnym tkankom. Ta reakcja immunologiczna powoduje wystąpienie różnego rodzaju objawów.

Objawy celiakii mogą być różne i zależą od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku pełnoobjawowej celiakii, dolegliwości mogą obejmować bóle brzucha, uciążliwe wzdęcia, przewlekłe biegunki, zgagę, wymioty, utratę masy ciała, zaburzenia rozwoju u dzieci, nawracające afty jamy ustnej, wysypkę, zmęczenie, mrowienie i drętwienie stóp i dłoni, depresję, anemię z niedoboru żelaza lub witaminy B12, oraz osteoporozę.

Celiakia może również występować w formie skąpoobjawowej, gdzie objawy są mniej intensywne i mogą obejmować afty i wrzodziejące zapalenia jamy ustnej, niedorozwój szkliwa zębowego, ciągłe zmęczenie, niewyjaśnioną niedokrwistość z niedoboru żelaza, podwyższony poziom cholesterolu, zaburzenia neurologiczne, uporczywe bóle głowy, depresję, wczesną osteoporozę, bóle kostne i stawowe, problemy ze skórą, problemy z zajściem w ciążę, spadek libido, oraz współistniejące choroby autoimmunologiczne.

Jak przebiega badanie na celiakię?

Celiakię bada się na podstawie badania z krwi, które nie jest bolesne. Obejmuje ono sprawdzenie przeciwciał przeciw endomyzjum mięśni gładkich (EMA IgA) i transglutaminazie tkankowej typu 2 (anty-TG2). Testy te cechują się bardzo wysoką czułością i swoistością. Oznaczane jest również całkowite stężenie immunoglobulin klasy IgA, ponieważ wspomniane przeciwciała również są określane w klasie IgA. Do pobrania krwi pacjent nie musi przygotowywać się w sposób szczególny, nie musi też być na czczo.

Ważne jest, aby pamiętać, że przed badaniem nie należy eliminować glutenu z diety. Gluten musi być obecny w diecie, aby móc wywołać odpowiedź immunologiczną, która jest mierzona w badaniu. Jeżeli gluten jest eliminowany przed badaniem, wyniki mogą być fałszywie ujemne.

Interpretacja wyników badania na celiakię

Interpretacja wyników powinna opierać się na wartościach referencyjnych podanych przez laboratorium. Zawsze zaleca się konsultację wyników badań z lekarzem.

Diagnoza celiakii powinna być potwierdzona za pomocą badania genetycznego na obecność HLA-DQ2/DQ8 i/lub biopsji. Wyjątkiem są dzieci, u których występują typowe objawy kliniczne celiakii, dodatni wynik EMA IgA (w niezależnie pobranej próbce krwi), podwyższone stężenie anty-TG2 (co najmniej 10-krotnie przekroczona górna granica normy miana przeciwciał) i stwierdzono obecność HLA-DQ2/DQ8. W takim przypadku, można zdiagnozować celiakię bez konieczności przeprowadzania biopsji.

Kiedy powinno się wykonać badanie na celiakię?

Badanie na celiakię powinno być wykonane, gdy występują objawy sugerujące tę chorobę, takie jak bóle brzucha, biegunka, zahamowanie wzrastania u dziecka, spadek masy ciała lub brak wzrostu masy ciała u dzieci.

Warto również wykonać badanie, jeśli występują objawy spoza przewodu pokarmowego, takie jak anemia, zaburzenia neurologiczne, zaburzenia psychiatryczne, zmiany zapalne skóry i błon śluzowych, obniżona gęstość mineralna kości, zaburzenia układu rozrodczego, choroby wątroby, zaburzenia ruchomości stawów.

Ceny badań w kierunku celiaki zaczynają się od 300 zł. Istnieje jednak szereg pakietów, które zawierają różne badania, dlatego bardzo trudno odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie ile kosztuje badanie na celiakię.

Celiakia jest podstępną chorobą

Celiakia może mieć różne objawy i może wpływać na różne aspekty zdrowia. Może prowadzić do niedożywienia, ponieważ uszkodzenie jelita cienkiego może utrudniać wchłanianie składników odżywczych. Może również prowadzić do osteoporozy, anemii i innych problemów zdrowotnych.

Celiakia jest również związana z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak cukrzyca typu 1 i choroba tarczycy.

Zapobieganie powikłaniom celiakii: Rola badania na celiakię

Badanie na celiakię jest kluczowym elementem wczesnego wykrywania i leczenia tej choroby. Wczesne wykrycie celiakii i przestrzeganie diety bezglutenowej może pomóc zapobiec poważnym powikłaniom, takim jak niedożywienie, osteoporoza, niepłodność i zwiększone ryzyko niektórych typów raka. Dlatego tak ważne jest, aby osoby z objawami sugerującymi celiakię, a także osoby z wysokim ryzykiem (takie jak te z innymi chorobami autoimmunologicznymi lub z rodziną z historią celiakii), przeszły odpowiednie badania.