Cytologia – badanie, które może uratować życie

Badania 21 lipca, 2023

Cytologia jest kluczowym elementem profilaktyki zdrowia kobiet. Pomaga wykryć zmiany, które mogą prowadzić do powstania raka szyjki macicy, zanim staną się one poważnym zagrożeniem dla zdrowia.

Właściwa interpretacja wyników tego badania może uratować życie. Jaka jest jego cena i kiedy warto je wykonać?

Na skróty:

Czym jest cytologia?

Cytologia jest badaniem, które polega na ocenie komórek nabłonka szyjki macicy pod mikroskopem. Jego celem jest wykrycie nieprawidłowych zmian, które mogą oznaczać stan przedrakowy lub raka szyjki macicy.

Badanie jest przeprowadzane poprzez pobranie próbki komórek za pomocą specjalnego szczoteczkowatego narzędzia, które jest delikatnie wprowadzane do kanału szyjki macicy. Następnie próbka jest umieszczana na szklanej płytki i wysyłana do laboratorium, gdzie jest badana pod mikroskopem.

Cytologia jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi w prewencji raka szyjki macicy, jednak nie zastępuje ona innych badań, takich jak kolposkopia (rak jelita grubego) czy badanie ginekologiczne.

Przy jakich dolegliwościach warto wykonać cytologię?

Badanie cytologiczne jest zalecane dla wszystkich kobiet, które są seksualnie aktywne, niezależnie od wieku czy stanu zdrowia. Jest to podstawowe badanie przesiewowe, które powinno być wykonywane regularnie, co najmniej raz na 3 lata.

Warto jednak wykonać badanie cytologiczne w przypadku obecności niepokojących objawów, takich jak:

nietypowe krwawienie z dróg rodnych,
krwawienie po stosunku,
dziwna wydzielina z pochwy,
ból podczas stosunku.

Te symptomy mogą sugerować obecność patologicznych zmian.

O jakich chorobach może świadczyć cytologia?

Wynik badania cytologicznego może sugerować obecność różnych chorób, między innymi:

Infekcja wirusem HPV: Większość patologicznych zmian wykrywanych w cytologii jest wynikiem infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Wielu zakażonych wirusem nie ma objawów, ale niektóre typy HPV mogą prowadzić do powstania zmian przedrakowych i raka szyjki macicy.
Zmiany przedrakowe: Nieprawidłowe komórki mogą sugerować obecność zmian przedrakowych. Zmiany te, zwane dysplazją, są zazwyczaj wywołane przez infekcję wirusem HPV.
Rak szyjki macicy: Choć cytologia jest przede wszystkim badaniem przesiewowym, może pomóc w wykryciu raka szyjki macicy na wczesnym etapie, kiedy jest najbardziej podatny na leczenie.

W jaki sposób wygląda badanie cytologiczne i jak się do niego przygotować?

Badanie cytologiczne jest proste i zazwyczaj niebolesne. Wykonuje się je podczas wizyty u ginekologa. Lekarz, używając specjalnego narzędzia, pobiera próbkę komórek z szyjki macicy, która następnie jest badana pod mikroskopem.

Przygotowanie do badania jest proste. Zaleca się, aby nie stosować irygacji, kremów czy tamponów na 24 godziny przed badaniem. Badanie powinno być wykonywane poza okresem menstruacyjnym.

Jak interpretować wyniki badania cytologicznego? Jakie są normy?

Wynik cytologii jest zazwyczaj określany za pomocą klasyfikacji Bethesda, która obejmuje kilka kategorii:

Negatywny dla neoplazji lub dysplazji: Wynik jest normalny i nie wykryto żadnych nieprawidłowych komórek.
Komórki atypowe o nieokreślonym znaczeniu (ASC-US): Wykryto niewielką liczbę komórek, które wyglądają nieco inaczej niż normalne, ale niekoniecznie wskazują na stan przedrakowy lub nowotworowy.
Atypowe komórki nabłonka płaskiego, nie można wykluczyć HSIL (ASC-H): Niektóre komórki wyglądają nieprawidłowo, a nie można wykluczyć wysokiego stopnia nieprawidłowości (HSIL).
Niskostopniowe zmiany śródnabłonkowe (LSIL): Zmiany te są zazwyczaj spowodowane infekcją HPV i mogą zniknąć bez leczenia.
Wysokostopniowe zmiany śródnabłonkowe (HSIL): Stan ten może prowadzić do raka szyjki macicy, jeśli nie zostanie leczony.
Nowotwór złośliwy: Komórki rakowe są obecne.

Pamiętaj, że cytologia jest jedynie narzędziem, a nie ostateczną diagnozą. Każdy wynik, który nie jest „negatywny dla neoplazji lub dysplazji”, powinien być dalej badany, zwykle za pomocą biopsji.