Haluksy – jak je wyleczyć? Różnorodne metody leczenia i skuteczność operacji

Uroda 6 września, 2024

Haluksy, znane również jako paluch koślawy (hallux valgus), to jedna z najczęstszych deformacji stóp, która dotyka miliony osób na całym świecie. Choć jest to problem przede wszystkim estetyczny, może on prowadzić do poważnych dolegliwości bólowych oraz trudności w poruszaniu się. Leczenie haluksa jest złożonym procesem, który obejmuje zarówno metody zachowawcze, jak i interwencje chirurgiczne. W tym artykule omówimy różne sposoby leczenia haluksów, ze szczególnym naciskiem na operacje haluksów, które są często niezbędne w zaawansowanych przypadkach.

Na skróty:

Czym są haluksy i dlaczego warto je leczyć?

Haluksy to deformacja stawu śródstopno-paliczkowego, w której duży palec stopy odchyla się w stronę pozostałych palców, co prowadzi do powstania charakterystycznego guza na wewnętrznej stronie stopy. Ta deformacja nie tylko zmienia wygląd stopy, ale może również powodować ból, stany zapalne, problemy z chodzeniem oraz zwiększa ryzyko rozwoju innych schorzeń stóp.

Choć przyczyną haluksów mogą być czynniki genetyczne, styl życia, w tym noszenie niewłaściwego obuwia (szczególnie butów na wysokim obcasie i o wąskich noskach), odgrywa znaczącą rolę w ich rozwoju. Warto leczyć haluksy nie tylko ze względu na ich wpływ na estetykę stopy, ale przede wszystkim, aby zapobiec ich dalszemu postępowi i powikłaniom.

Leczenie haluksa – metody zachowawcze

W początkowych stadiach rozwoju haluksów leczenie haluksa może obejmować różne metody zachowawcze, które mają na celu zmniejszenie bólu, zahamowanie postępu deformacji oraz poprawę komfortu pacjenta.

Zmiana obuwia – jednym z pierwszych kroków w leczeniu haluksa jest noszenie wygodnego obuwia z szerokim przodostopiem, które nie uciska palców. Buty o niskim obcasie i dobrze amortyzujące zmniejszają nacisk na stopy i mogą zapobiegać dalszemu pogłębianiu się deformacji.
Wkładki ortopedyczne – specjalnie zaprojektowane wkładki ortopedyczne mogą pomóc w odciążeniu stawu śródstopno-paliczkowego, poprawiając ustawienie stopy i redukując dolegliwości bólowe.
Ćwiczenia rehabilitacyjne – ćwiczenia wzmacniające mięśnie stóp i rozciągające ścięgna mogą pomóc w poprawie funkcji stawu oraz zmniejszeniu bólu. Regularna fizjoterapia może również spowolnić postęp deformacji.
Leczenie farmakologiczne – w przypadku bólu i stanów zapalnych stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które pomagają złagodzić objawy. Leczenie farmakologiczne jest jednak jedynie środkiem doraźnym i nie eliminuje przyczyny problemu.

Mimo że metody zachowawcze mogą być skuteczne w łagodzeniu objawów i spowalnianiu postępu haluksów, często nie są one wystarczające w zaawansowanych przypadkach. W sytuacjach, gdy deformacja powoduje znaczne dolegliwości i ogranicza codzienną aktywność, konieczne może być przeprowadzenie operacji haluksów.

Operacja haluksów – kiedy jest konieczna?

Operacja haluksów jest zalecana, gdy:

Ból staje się przewlekły i nie ustępuje pomimo leczenia zachowawczego – ból w stawie śródstopno-paliczkowym, który nie ustępuje po zastosowaniu wkładek, zmiany obuwia i leczenia farmakologicznego, jest jednym z głównych wskazań do operacji.
Deformacja stopy utrudnia codzienne funkcjonowanie – jeśli haluksy powodują trudności w chodzeniu, biegu, czy nawet staniu i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, operacja może być jedynym rozwiązaniem.
Postępujące zniekształcenie stopy – w miarę postępu choroby deformacja może się pogłębiać, prowadząc do znacznego poszerzenia przodu stopy oraz do powstawania deforamcji pozostałych palców stopy.

Metody operacyjne leczenia haluksów

Istnieje wiele różnych metod operacyjnych, które można zastosować w leczeniu haluksów. Wybór odpowiedniej techniki zależy od stopnia zaawansowania deformacji, wieku pacjenta, jego stanu zdrowia oraz oczekiwań co do powrotu do aktywności. Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane metody operacyjne:

Osteotomia Chevrona

Osteotomia Chevrona to jedna z najczęściej stosowanych metod operacji haluksów. Polega na wykonaniu cięcia w kształcie litery „V” w kości śródstopia, a następnie przesunięciu głowy kości w prawidłową pozycję. Przesunięcie to stabilizuje się za pomocą śrub lub płytek, które umożliwiają prawidłowe gojenie się kości. Osteotomia Chevrona jest stosunkowo mało inwazyjna i zapewnia szybki powrót do aktywności.

Osteotomia Scarf

Osteotomia Scarf to bardziej zaawansowana technika operacyjna, która polega na wykonaniu cięcia w kształcie litery „Z” w kości śródstopia. Umożliwia to korekcję bardziej zaawansowanych deformacji stopy. Po przesunięciu fragmentów kości w odpowiednie pozycje, są one stabilizowane za pomocą śrub. Osteotomia Scarf jest skuteczna w leczeniu większych haluksów i zapewnia dobrą stabilność korekcji.

Artrodeza stawu śródstopno-paliczkowego

Artrodeza polega na usztywnieniu stawu śródstopno-paliczkowego, co jest zalecane w przypadku zaawansowanych deformacji, które są powiązane z ciężką artrozą stawu. W trakcie operacji usuwane są uszkodzone powierzchnie stawowe, a kości są zespalane, aby uzyskać trwałą stabilność. Choć artrodeza eliminuje ruchomość stawu, znacznie redukuje ból i poprawia funkcjonalność stopy.